Sahte diploma vakalarını son günlerde sıkça duyuyoruz.
Beni en çok şaşırtan ise bu olayın TÜBİTAK'da yaşanması oldu. TÜBİTAK gibi bir kurum bile
sahte diplomalı birini fark edemiyorsa diğer kurumları düşünmek bile
istemiyorum.
Sahte diploma alanlar, yıllarca okumuş uğraşmış insanların
hakkını yiyip iş bulmanın yanı sıra, kurumlardan haksız maaş alarak kurumları da
zarara uğratıyorlar.
İnsan kaynakları çalışanı olarak işe yeni başlayacak
adaylardan istediğimiz diploma ya da sertifikaların doğruluğunu sorguluyor muyuz?
Benim cevabım koca bir H A Y I R!
Pek çoğumuz adaya güveniyoruz. Ancak sahte diplomalıların oldukça
profesyonel olduklarını unutmamalıyız. Bu kişiler mülakattan önce yoğun bir
makale- tez okuma dönemine giriyorlar. Sahte diploma aldıkları bölümle ilgili
sertifika programlarına, seminerlere katılıp, literatürü su gibi içiyorlar.
Oldukça hazırlanmış bir şekilde mülakata geldikleri için ilk etapta fark
edilmeleri güç. Mülakatlarda ve yazılı sınavlarda sahte diploma sahiplerinin
diğer adaylardan daha başarılı olması, yakalanmamak için çok çalıştıkları
dikkate alındığında şaşırtıcı bir sonuç değil.
Sahte diplomaların önüne geçmek aslında çok kolay.
Üniversiteler, mezunlarını kendi web
sayfalarında yayınlayabilirler. Ya da
YÖK işverenlerin şifreleriyle giriş yapabileceği “ Mezun Sorgulama Sistemi “
oluşturabilir.
Sahte Diplomaların Bilinmeyenleri
En çok tercih edilen üniversite
ODTÜ.
Kim ODTÜ’den mezun olmak istemez ki. Sahte diploma almak
isteyenler; madem üniversite mezunu oluyorum olmuşken ODTÜ olsun diye
düşünüyorlar galiba.
Türkiye genelinde en çok
Güneydoğu ve Doğu Anadolu bölgesinde yaygın.
Sahte diplama ücreti 3 bin ile 40 arasında değişiyor.
Doğu bölgelerinde sahte diploma almak daha ucuz. Ancak
Batı’ya doğru gidince 40 bin liraya kadar çıkabiliyor.
Sahte diplomalar tek kişi
tarafından satılmıyor.
Sahte diploma satan 30 kişilik çeteler de var. Hatta bu
çeteler bir matbaa kurup işi profesyonelliğe dökmüşler.
Meslek Yüksek Okulundan mezun bir insan kaynakları çalışanı
işe başlayacak bir adayın diplomasını iyi niyetle ( ! ) belki günün birinde lazım olur diyerek fazladan fotokopi
çekmiş. Daha sonra isim kısmını değiştirerek kendine sahte bir diplama
hazırlamış.
Pek çok sahte diploma çeşidi
var.
Para karşılığı istediğiniz üniversitede, lisede
istediğiniz bölümde okuyabiliyorsunuz. Bununla da yetinmeyip kariyer
basamaklarını hızlı tırmanmak isteyenler yüksek lisans ya da doktora da
yapabiliyor. Sahte diplomayla profesör olmak da mümkün.
Sahte ustalık, kalfalık belgesi de mevcut.
Sahte diplomayla en çok tercih
edilen iş devlet memurluğu.
KPSS’ye girip karı koca öğretmen olarak atananlar bile var.
Beni en çok şaşırtanlardan biri de, Balıkesir’de 42 kişinin
sahte diplomayla mimarlık yapması oldu. Bu 42 kişi Kıbrıs’taki özel
üniversiteler adına düzenlenmiş sahte diplomalarla YÖK’ten denklik alıp bu
denklikleri notere onaylattıktan sonra “ Mimarlar Odası “ na kayıt
yaptırmışlar. Gerçek bir mimar gibi birçok şehirde belediyelerle birlikte proje
yapmışlar. Gerçeğin ortaya çıkmasıyla birlikte imzalar geçersiz olduğu için bu
projelerin ruhsatlarının iptal edilmesi söz konusu.
Kısa dönem askerlik yapmak için
sahte diploma alanlar da var.
İş bulamayan üniversite
mezunları da yurt dışındaki üniversitelerden mezun olmuş gibi sahte yüksek
lisans, doktora belgesi alıyorlar.
Sahte diploma almak, İş Kanununun ahlak ve iyi niyet kurallarına uymamaktadır.
İş Kanunun 4857/25.maddesine göre işverene haklı nedenle fesih
hakkını doğurmakta.
Sahte diploma
alanlar hakkında evraktan sahtecilik suçundan, 2 yıldan 5 yıla kadar hapis
istemiyle dava açılabilmektedir.
Forumlardan birinde rastladığım
bir yorumu da hiçbir ekleme yapmadan sizinle paylaşmak istiyorum.
Şimdi arkadaşlar benim
bir arkadaşım, çok iyi niyetli çalışkan bir insan ama lise terk. Çalışıp para
kazanması lazım, lakin lise mezunu olmadığından iş bulması hayli zor.
Market zincirlerinde
iyi işler var A101, BİM gibi. Ama lise diploması istiyorlar.
Arkadaşımada uygun bir iş. Şimdi ben kendi lise diplomamı biraz bilgisayar
yardımIyla bilgilerini değiştirip fotokopi şeklinde arkadaşımınmış gibi
yaparım.
Zaten böyle işyerleri
fotokopi istiyorlar. Fotokopi olarak veririm.
Benim size sormak
istediğim, böyle çalışma yerleri bunun sahte olduğunu anlarlar mı? Anlarlarsa
arkadaşım tanımadığım birinden satın aldım dese arkadaşımda ceza yer mi?
Lütfen kimse gitsin
okusun demesin arkadaş zaten aöf de okuyor ama ekonomik olarak zorluklar
yaşadığından okuyamamış ve şimdi dört yıl aöf de okurken de iyi bir işte
çalışmak istiyor.
Ve de gerek diksiyonu
gerek oturup kalkışı giyinişi gayet prezantabl bir arkadaş. O işi çok rahat
yapabilir.
Biz İnsan Kaynakları Uzmanı olarak sahte diplamaların önüne nasıl geçebiliriz? Önerilerinizi bekliyorum.
Keyifli okumalar...
